Universe Explodes

To książka, po której trzeba bazgrać, aby czytać ją dalej; skreślać i dopisywać słowa, aby mógł przeczytać ją ktoś inny. Wraz z namnażaniem się współautorów, książka rozpada się. Wydana w kwietniu 2017 roku A Universe Explodes to kulturowo-społeczny, literacki eksperyment, którego twórcy połączyli narracyjny koncept z technologią Blockchain.

Powieść na smartfona autorstwa Tea Uglow została wydana przez Editions At Play i Visual Editions przy współpracy z Impossible Labs. A Universe Explodes jest e-bookiem w wersji limitowanej, do którego dostęp mają wszyscy, ale nie każdy może być jego właścicielem. Twórcy przenieśli pewne cechy fizycznych obiektów na cyfrową publikację. Przywilejem posiadania analogowej książki jest możliwość używania i przekazywania jej dalej. Literacki koncept polega na tym, że czytający właściciel musi z każdej strony skreślić dwa słowa i dopisać jedno. Edytowanie A Universe Explodes (obowiązek właściciela) staje się nieodłączną częścią czytania, warunkiem, aby przekazać książkę dalej. Kolejne czytanie jest nadpisywaniem, zamazywaniem oryginalnego tekstu. Egzemplarz zużywa się, gdy na każdej stronie pozostanie tylko jedno słowo. Dzięki technologii Blockchain (techniczne zaplecze Bitcoin) wszystkie wersje są zapisywane wraz z widoczną publicznie historią edycji. Osobiste notatki, czy dedykacje na papierowej książce tym przypadku przestają być prywatne, co jest ważnym wyjściem poza popularne rozwiązania zespołowej lektury: Whispernet Amazona zezwala jedynie na (anonimowe) dzielenie się zaznaczonymi fragmentami w książkach czytanych na Kindlu.

Dziwna, psychodeliczna, pierwszoosobowa narracja jest spleciona z technicznym konceptem utworu. Autotematyczność dotyczy tego, co robi właściciel książki. Schematy działań czytelnika są podstawami metafor. Interakcja, widzenie historii i zostawianie śladów ma sens, staje się wartością. Słowa układa się i ogląda z każdej strony jak kamienie, a rodzina to połączony na stałe, uzależniony od siebie łańcuch zupełnie tak, jak sieć właścicieli.

Możliwości przy tworzeniu wariantów są ogromne, ale sama ich liczba i efekt końcowy jest ograniczony i uporządkowany w archiwum. Przeglądanie archiwum to podglądanie czyjegoś czytania. Społeczność właścicieli jest wbudowana w samą strukturę A Universe Explodes. Nie ma więc mowy o hipertekstowym błądzeniu po opowieści. Pozostaje tylko pytanie – jak zdobyć książkę? Wystarczy znaleźć właściciela i poprosić go o pożyczenie, albo napisać do twórców z prośbą o dopisanie do listy oczekujących na swój egzemplarz. My się dopisaliśmy i odpisano nam, że swój egzemplarz powinniśmy dostać już za miesiąc…

Paulina Chorzewska

Hipertekstowo (przez rok cały)

Hipertekstowo - Nowy wymiar sztuki słowa / Głos w dyskusji nad kształtem i kondycją literatury we współczesnym nowomedialnym świecie

Katowice zamieniają się w tym roku w Hipertekstowo – miasto ogrodów o wymiarze nader hipertekstowym. Aż do listopada w ramach niemal 20 spotkań specjaliści od języka nowych mediów z całej Polski przybliżać będą katowickiej publiczości tajniki sztuki opowiadania na ekranie komputera. Całość odbywa się pod hasłem “Nowy wymiar słowa / Głos w dyskusji nad kształtem i kondycją literatury we współczesnym, nowomedialnym świecie”.

Tematami spotkań będą między innymi przyszłość książki, hipertekst i jego polskie przykłady, poezja w świecie cyfrowym, liberatura i eskperymenty z formą B.S Johnsona, cyfrowe adaptacje klasyki, pojęciokształty Stanisława Dróżdża. Spotkania i warsztaty poprowadzą Monika Górska-Olesińska, Grzegorz Jankowicz, Zenon Fajfer, Mariusz Pisarski, Łukasz Podgórni, Sławomir Shuty, prof. Tadeusz Sławek i inni. Cykl imprez zakończy się w listopadzie. Moderatorem większości spotkań będzie poeta Krzysztof Siwczyk.

Z tej ambitnej oferty, przygotowanej przez Instytucję Kultury Katowice Miasto Ogrodów, nie sposób nie skorzystać. Katowicka publiczność, głównie gimnazjalna, ma podany na tacy program równy, lub ilościowo przekraczający pełny, roczny kurs uniwersytecki na tamat literatury eksperymentalnej i cyfrowej – rzecz wciąż rzadka w obrębie polskiej Akademii i sporadycznie spotykana na otwartym rynku edukacyjnym i kulturalnym. Większość z autorów i krytyków nowych mediów, którzy pojawią się w Centrum Kultury Katowice 10 lat temu mogła o czymś takim tylko pomarzyć. Z kolei pod względem jakościowym Hipertekstowo będzie dziełem zbiorowym i zróżnicowanym, co powinno mu zapewnić atrakcyjną, popularyzatorską i nie skąpiącą niespodzianek formułę!

Szczegóły i aktualny program imprezy odnaleźć można tutaj. Hipertekstowo rusza w sobotę 21 marca spotkaniem z Mariuszem Pisarskim. Jego tematem będzie hipertekst jako ogród (umysłu i świata przedstawionego) oraz prezentacja wieku możliwych ogrodowo-hipertekstowych form. Serdecznie zapraszamy: Strefa Centralna (Centrum Kultury Katowice, plac Sejmu Śląskiego). Wstęp wolny.

Patronem Hipertekstowa jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.